Artykuły/ Historia/ Bitwy, które zmieniły dzieje świata cz.I

spis treści

.

Salamina

.

Salamina jest wyspą leżącą nad Zatoką Sarońską, niedaleko Pireusu, portu Aten, w pobliżu której rozegrała się 28 września 480 r. p.n.e.  decydująca bitwa floty greckiej z flotą perską. Do bitwy doszło w bardzo nieprzychylnych dla Greków okolicznościach. Po klęsce armii greckiej w bitwie w wąwozie Termopilskim, w czasie której zginął głównodowodzący oddziałami Greków król Sparty Leonidas wraz ze wszystkimi niemalże swoimi ludźmi, wojska perskie, dowodzone przez króla Persji, Kserksesa, wdarły się na tereny środkowej Grecji. Zajęły całą Attykę, zrabowały oraz doszczętnie spaliły całe Ateny i zaczęły się przygotowywać do inwazji na Peloponez. 

W tym czasie naczelnym dowódcą wszystkich wojsk greckich, walczących z Persami, został wybitny polityk ateński Temistokles. Uważał on, że Persów można pokonać tylko na morzu. Wiedział, że król perski Kserkses miał przeszło dwa razy liczniejszą flotę. Jednak były to okręty zbyt duże i mało zwrotne, a na płytkich wodach, jakie otaczały greckie wyspy i wybrzeża, mogły zostać pokonane przez bardziej zwrotne i statyczne okręty greckie. Postanowił zwabić flotę perską do wąskich zatok, jakie znajdowały się wśród wysp niedaleko portu Pireus. W tym celu wysłał do Kserksesa swoich szpiegów, którzy donieśli mu, że Grecy są skłóceni i, że wystarczy tylko jeden zwykły atak, aby wywołać odwrót greckiej floty. ,,Król królów” dał się bardzo łatwo wciągnąć w pułapkę, gdyż pragnął, jak najszybciej zniszczyć okręty Greków i dokonać desantu swoich wojsk na Peloponez. Już niedługo miał się przekonać jaką cenę przyjdzie mu zapłacić za zbytni pośpiech i lekceważenie przeciwnika.

Grecy po bitwie obronnej w cieśninie Oreos koło przylądka Artemizjon cofnęli się, zgodnie z planem Temistoklesa, do rejonu Aten, wciągając liczniejszą flotę perską na nieznane dla nich wody. Słabsza liczebnie flota grecka licząca 360 okrętów stanęła w poprzek Zatoki Sarońskiej koło wyspy Salamina, którą sobie upatrzył strateg grecki. Flota perska licząca około 800 okrętów, została podstępem wywabiona i dokonała nocą podejścia na miejsce przyszłej bitwy. Uszykowała się ona w trzech rzutach naprzeciw szyku greckiego, nie mogąc ze względu na ciasnotę wykorzystać swej przewagi. Mniejsze oddziały floty perskiej zablokowały przesmyk - między wyspami - w celu odcięcia odwrotu pobitej flocie greckiej. Bitwę obserwował król perski Kserkses z wyspy Salamina.

Okręty perskie ruszyły prawym skrzydłem złożonym z floty fenickiej i starły się z eskadrą ateńską pod wodzą Temistoklesa, która natarła z dużym impetem i zyskała szybko przewagę. Zatopienie okrętu flagowego perskiego wpłynęło niekorzystnie na przebieg bitwy mimo, że na przeciwnym skrzydle początkowo los sprzyjał Persom. Przewaga wyszkolenia załóg greckich, ich wyższe morale i znajomość warunków lokalnych spowodowały, że w zaciętej walce zyskali stopniowo przewagę. Pomógł przy tym silny wiatr, który powodował mocne przechyły okrętów perskich przyczyniając się do powstania zamieszania, natomiast mniej on szkodził bardziej statecznym okrętom greckim. Szala zwycięstwa przeważyła się na korzyść Greków. Okręty perskie cofały się bezładnie, a flota grecka uzyskała decydujące zwycięstwo. Grecy stracili 40 okrętów i około 8 tys. ludzi, natomiast flota perska 200 okrętów i ok. 40 tys. marynarzy i żołnierzy. 

W wyniku bitwy Kserkses nie odważył się na ponowny atak, lecz cofnął flotę, która odeszła do Cieśniny Dardanelskiej. Panowanie na morzu pozostało w rękach greckich, co spowodowało przecięcie linii komunikacyjnych całej armii perskiej. Obawiając się całkowitego odcięcia komunikacji, Kserkses opuścił Grecję z większością swych wojsk, pozostawiając korpus (ok. 50 tys. wojska) pod wodzą Mardoniusza w celu okupacji Tesalii.

Zwycięstwo floty otworzyło możliwości kontrofensywy greckiej i doprowadziło do rozgromienia armii perskiej pod Platejami w roku następnym. Flota perska poniosła klęskę koło przylądka Mykale w Azji Mniejszej, gdzie została zniszczona przez desant grecki w czasie postoju koło warownego obozu.

Piotr Kowalski

<< poprzednia strona  -  spis treści  -  redakcja  -  następna strona >>